Απαντήστε στις ερωτήσεις μιας συνέντευξης με τη μέθοδο STAR

Στο πιεστικό κλίμα μιας συνέντευξης εργασίας, εύκολα μπορεί να κάνετε ισχυρισμούς χωρίς τεκμηρίωση. Για να το αποφύγετε, μπορείτε να εφαρμόσετε τη μέθοδο STAR. Χάρη σε αυτή, θα μπορέσετε να απαντήσετε σε οποιαδήποτε συμπεριφορική ερώτηση με τρόπο σαφή, σύντομο και πειστικό. Διαβάστε παρακάτω τι ακριβώς είναι και πώς να χρησιμοποιήσετε αυτό το πολύτιμο εργαλείο.

Τι είναι η μέθοδος STAR;

Η μέθοδος STAR ίσως αρχικά να φαίνεται απλοϊκή και μηχανιστική. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι ο καλύτερος τρόπος για να περιλάβετε σε μια απάντηση όλα όσα θέλει να ακούσει ο συνεντευξιαστής. Πιο συγκεκριμένα, η τεχνική συνίσταται σε τέσσερα μέρη, των οποίων οι αγγλικές ονομασίες δημιουργούν το ακρωνύμιο «STAR», ως εξής:

• Situation (κατάσταση): Προσδιορίστε τις συνθήκες ή τις περιστάσεις που χρειάζονταν βελτίωση.
• Task (καθήκον): Περιγράψτε ποιες ευθύνες αναλάβατε ή ποιους στόχους θέσατε.
• Action (ενέργεια): Απαριθμήστε όσα πράξατε για να αλλάξετε την κατάσταση.
• Result (αποτέλεσμα): Δηλώστε ποια έκβαση είχαν οι προσπάθειές σας.

Όπως βλέπετε, πρόκειται για μια απλή και ξεκάθαρη δομή, η οποία μπορεί να καθοδηγήσει τη διατύπωση επαρκούς απάντησης σε πολλών ειδών ερωτήσεις. Αν, παρά ταύτα, ο συνεντευξιαστής δεν καλυφθεί πλήρως, μπορεί πάντα να προβεί σε συμπληρωματική ερώτηση, ζητώντας διευκρινίσεις ή λεπτομέρειες.

Πώς να χρησιμοποιήσετε τη μέθοδο STAR σε μια συνέντευξη

Όταν ακούτε φράσεις σαν τις παρακάτω, ξέρετε ότι ακολουθεί μια συμπεριφορική ερώτηση:

• Πείτε μου για μια περίπτωση κατά την οποία…
• Έχετε ποτέ…
• Δώστε μου ένα παράδειγμα…
• Περιγράψτε πότε…
• Τι κάνατε όταν…

Ο συνεντευξιαστής θέλει να κατανοήσει πώς ενεργήσατε σε μια –δύσκολη, κατά κανόνα­– κατάσταση και πώς επηρεάσατε την τελική έκβαση με τις πρωτοβουλίες σας. Ρωτά, δηλαδή, για ένα πραγματικό γεγονός, θέλοντας να διερευνήσει ποιες γνώσεις, δεξιότητες και ταλέντα έχετε επιστρατεύσει κατά το παρελθόν για να επιτύχετε επαγγελματικούς στόχους.

Παρακάτω, αναλύουμε κάθε στοιχείο της τεχνικής STAR. Ως συνοδευτικό παράδειγμα, εξετάζουμε πώς θα μπορούσατε να απαντήσετε στην εξής συμπεριφορική ερώτηση συνέντευξης: «Πείτε μου για μία φορά κατά την οποία εισαγάγατε μια νέα υπηρεσία στην αγορά».

S: κατάσταση

Περιγράψτε μια περίσταση κατά την οποία η συμπεριφορά σας έκανε τη διαφορά και την οποία ίσως συναντήσετε και στον μελλοντικό σας ρόλο. Όσο πιο συναφές το συμβάν που θα εξιστορήσετε, τόσο μεγαλύτερη η πρακτική αξία του για τον ενδιαφερόμενο εργοδότη.

Μιλήστε για τις ιδιαιτερότητες και τις δυσκολίες, αλλά χωρίς να σπαταλήσετε πολύτιμο χρόνο σε μια πολύ μακροσκελή εισαγωγή. Μία ή δύο προτάσεις συνήθως αρκούν, ώστε να ρίξετε το βάρος στη δράση.

T: καθήκον

Πριν πείτε τι ακριβώς κάνατε, είναι σημαντικό να περιγράψετε τις ευθύνες τις οποίες επωμιστήκατε και τους στόχους τους οποίους έπρεπε να επιτύχετε. Παρότι τα περισσότερα επαγγελματικά επιτεύγματα οφείλονται σε ομαδική δουλειά, εδώ πρέπει να πείτε ποια ήταν η δική σας συμβολή στο εγχείρημα.

Ιδανικά, πρέπει να δείξετε γιατί ήταν σημαντικό για εσάς και για τον εργοδότη. Ξανά, προτιμήστε τη συντομία και επιλέξτε ένα καθήκον το οποίο ίσως να μην μπορούσαν να αναλάβουν άλλοι.

A: ενέργεια

Τώρα είναι η ώρα να λάμψετε. Αν η επιχείρηση με την οποία συζητάτε ανήκει στον ίδιο κλάδο με εκείνη στην οποία αναφέρεστε, ο υπεύθυνος εύρεσης προσωπικού θα γνωρίζει ποιες δεξιότητες χρειάζονται. Επομένως, μπορείτε να μεταχειριστείτε τεχνικούς όρους και να εξηγήσετε πώς ακριβώς υπερβήκατε τις προσδοκίες, κάνοντας πράγματα που μόνοι λίγοι συνυποψήφιοί σας θα μπορούσαν να καταφέρουν.

R: αποτέλεσμα

Στο τελευταίο σκέλος της τεχνικής STAR, παραθέστε το αποτέλεσμα των ενεργειών σας. Εδώ, είναι πολύ σημαντικό να αναφερθείτε σε οικονομικά μεγέθη, ποσοστά βελτίωσης και συγκρίσεις με ανταγωνιστές. Επομένως, καλό είναι να επιλέξτε μόνο παραδείγματα με εντυπωσιακή έκβαση. Επίσης, πείτε τι αποκομίσατε ως μάθημα για το μέλλον και πώς η εμπειρία αυτή συνέβαλε στην επαγγελματική σας ανάπτυξη.

Γιατί κάνουν συμπεριφορικές ερωτήσεις στις συνεντεύξεις;

Οι συνεντευξιαστές (συνήθως υπεύθυνοι προσλήψεων ή υπεύθυνοι εύρεσης προσωπικού) έχουν να λάβουν μια δύσκολη απόφαση: πρέπει να κρίνουν αν θα προσδώσετε αξία στην εταιρεία. Για αυτό, χρειάζεται να μάθουν συγκεκριμένα, απτά, μετρήσιμα επιτεύγματα από το εργασιακό ιστορικό σας.

Το να πείτε «Εξασφάλισα μείωση κόστους 1,2 εκατ. ευρώ» ακούγεται εντυπωσιακό, αλλά δεν είναι αρκετό. Ποια ήταν η δική σας συμβολή σε αυτό το επίτευγμα; Μήπως ο αρχικός στόχος ήταν μεγαλύτερος, άρα δεν πρόκειται για ιστορία επιτυχίας, αφού περάσατε κάτω από τον πήχη; Πώς σχετίζεται αυτή η ιστορία με τη θέση εργασίας για την οποία περνάτε από συνέντευξη τώρα;

Η μετάφραση των προηγούμενων επιτυχιών σε ενδείξεις μελλοντικών επιτευγμάτων βρίσκεται στην καρδιά κάθε συνέντευξης εργασίας. Οι συμπεριφορικές ερωτήσεις και οι απαντήσεις με τη μέθοδο STAR παίζουν σπουδαίο ρόλο στην επιτυχή έκβαση της διαδικασίας. Είναι σαν να δίνετε εχέγγυα για τις μελλοντικές σας επιδόσεις, σαν να παραθέτετε πειστήρια που βεβαιώνουν την αξία και την ικανότητά σας.

Απαντήσεις STAR σε τέσσερις συμπεριφορικές ερωτήσεις

Υπάρχει μακρύς κατάλογος συμπεριφορικών ερωτήσεων τις οποίες θα μπορούσαμε να εξετάσουμε. Όμως, οι πιο αποκαλυπτικές –εξού και πιο δύσκολες να απαντηθούν– αφορούν περιστατικά κατά τα οποία μετατρέψατε μια κατάσταση από αρνητική σε θετική. Λογικό, αφού οι πιο ταλαντούχοι εργαζόμενοι είναι εκείνοι που μπορούν να «βγουν μπροστά» στα δύσκολα και να προσφέρουν λύσεις.

Ας εξετάσουμε, λοιπόν, τέσσερις ερωτήσεις αυτού του είδους μαζί με προτεινόμενες απαντήσεις κατά το πρότυπο STAR:

1. «Πείτε μου για ένα λάθος που κάνατε μια φορά και απέβη διδακτικό».
   • S: «Ανέλαβα τη διαδικασία παρακολούθησης παραγγελιών, για να καλύψω μια συνάδελφο σε άδεια μητρότητας και αντιμετωπίσαμε αύξηση 140% στη ζήτηση μιας σειράς από προϊόντα».
   • T: «Χρειάστηκε να πετύχω ποσοστό OTIF 98,5% και να διασφαλίσω ότι οι 10 κορυφαίοι πελάτες μας θα είχαν διαρκώς απόθεμα στο 100%».
   • A: «Δεν κατάλαβα ότι η διαδικασία παραγγελίας του μεγαλύτερου πελάτη μας ήταν διαφορετική (αμέλησα να το κοιτάξω), ώστε χάσαμε πέντε παραδόσεις, δημιουργώντας απόκλιση 3% στο απόθεμα. Ανέλαβα την ευθύνη και εγκαινίασα μια νέα διαδικασία επικοινωνίας για όσες και όσους θα έφευγαν στο εξής με άδεια μητρότητας ή πατρότητας, ώστε να μη διαταραχθεί ξανά η συνέχιση των επιχειρηματικών διεργασιών, όπως στη δική μου περίπτωση».
   • R: «Η νέα διαδικασία επαινέθηκε από τους προϊσταμένους και πλέον εφαρμόζεται σε όλα τα γραφεία του ομίλου, εντός και εκτός συνόρων. Όταν φεύγεις με άδεια μητρότητας, χρειάζεται να έχεις στη διάθεσή σου μια διαδικασία αποδοτική μα διεξοδική, για την ομαλή μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων σου».
2. «Περιγράψτε μια εποχή μεγάλης πίεσης σε προηγούμενη θέση εργασίας».
   • S: «Έλαβα προαγωγή δύο φορές σε διάστημα τριών ετών –την πρώτη φορά λόγω αξίας και τη δεύτερη λόγω αποχώρησης του προϊσταμένου μου. Από επικεφαλής ομάδας τριών ατόμων βρέθηκα να επιβλέπω το έργο σαράντα εργαζομένων».
   • T: «Χρειάστηκε να διαχειριστώ δύο ηγέτες ομάδων οι οποίοι δεν έπιαναν τους στόχους και να ελαφρύνω την οργανωτική δομή, προάγοντας ορισμένους νεότερους υπαλλήλους σε θέσεις μάνατζερ».
   • A: «Κανόνισα πακέτα εξόδου για τους επηρεαζόμενους υπαλλήλους και δημιούργησα μια νέα, πιο ευέλικτη ιεραρχική δομή για τη νέα μου ομάδα. Κάθε Σαββατοκύριακο επί έξι μήνες παρακολουθούσαμε πρόγραμμα κατάρτισης μάνατζερ και χαράξαμε μια στρατηγική για το μέλλον της εταιρείας».
   • R: «Ένα έτος μετά, η ομάδα μας λειτουργούσε με ρεκόρ κερδοφορίας 7,8%, απολαμβάνοντας διατήρηση προσωπικού 95%, έναντι του προηγούμενου 58%. Έπειτα, συνεργάστηκα με τους ίδιους ηγέτες ομάδων για άλλα τρία επιτυχημένα και ευχάριστα έτη».
3. «Δώστε μου ένα παράδειγμα από προηγούμενη δουλειά κατά το οποίο αναλάβατε πρωτοβουλία».
   • S: «Γνώρισα έναν πάροχο καινοτόμου λογισμικού προσλήψεων σε μια έκθεση του κλάδου του HR και, παρότι δεν ασχολούμαι με τις προσλήψεις, ένιωσα ότι θα μπορούσε να ωφελήσει την εταιρεία μας».
   • T: «Το τμήμα προσλήψεών μας είχε μείνει κάπως πίσω σε θέματα τεχνολογίας, χρησιμοποιώντας λογισμικό δεκαετίας, οπότε βάλθηκα να τους πείσω για μια ανανέωση».
   • A: «Κανονίσαμε συνάντηση, βοήθησα τον πιθανό νέο προμηθευτή να καταρτίσει επιχειρηματικό σχέδιο ειδικά για τις ανάγκες μας και –μετά από 9 μήνες επιμονής– κάναμε τη μετάβαση».
   • R: «Η ομάδα προσλήψεων απόλαυσε παραγωγικότητα αυξημένη κατά 25% και χρόνο πρόσληψης μειωμένο κατά 10 ημέρες. Αυτό ενέπνευσε άλλα τμήματα της εταιρείας να εξετάσουν ευκαιρίες τεχνολογικής αναμόρφωσης και εκσυγχρονισμού, τα οποία απέβησαν εξίσου επωφελή».
4. «Έχει τύχει ποτέ να διαφωνήσετε με ανώτερο και να χρειαστεί να του αλλάξετε γνώμη;;».
   • S: «Ο προϊστάμενός μου ήρθε από άλλη εταιρεία και αποφάσισε ότι χρειαζόταν να αλλάξουμε τον τρόπο οργάνωσης του χρονοδιαγράμματος διεξαγωγής προωθητικών ενεργειών προς τους πελάτες».
   • T: «Ήξερα ότι οι πελάτες μας ήταν εντελώς διαφορετικοί και ότι οι προτεινόμενες αλλαγές θα οδηγούσαν σε πλεόνασμα αποθέματος και χαμένες ευκαιρίες πωλήσεων. Όσο κι αν ήθελε να κάνει αλλαγές, χρειάστηκε να πείσω τον προϊστάμενο να διατηρήσουμε τον αρχικό σχεδιασμό».
   • A: «Συναντήθηκα μαζί του και συμφωνήσαμε ότι είχαμε τρεις κύριες προτεραιότητες για να πετύχουμε θετικό αποτέλεσμα, ανάμεσα στις οποίες δεν συγκαταλέγονταν οι προωθητικές ενέργειες. Του παρουσίασα μια έρευνα πελατών την οποία δεν είχε υπόψη και ακούσαμε τις γνώμες διάφορων συναδέλφων με άμεση γνώση του θέματος».
   • R: «Οι πωλήσεις μας που οφείλονταν σε προωθητικές ενέργειες μεγεθύνθηκαν κατά διψήφιο ποσοστό, διότι εστιάσαμε στην υποστήριξη γύρω από την προσφορά παρά στην αλλαγή του χρονοδιαγράμματος».

Αυτά τα παραδείγματα ίσως φαίνονται κάπως φλύαρα, αλλά συνήθως ο συνεντευξιαστής δίνει περιθώριο να αφηγηθείτε μια ιστορία ολόκληρη, προτού σχολιάσει ή κάνει συμπληρωματική ερώτηση. Απαντήσεις σαν αυτές κανονικά δεν παίρνουν περισσότερο από ένα με δύο λεπτά, άρα μην ανησυχείτε ότι θα κουράσετε τον συνομιλητή σας. Εξάλλου, πρόκειται ακριβώς για τις αφηγήσεις που λατρεύουν να ακούν οι υπεύθυνοι εύρεσης προσωπικού σε μια συνέντευξη!

Κύρια διδάγματα

1. Η μέθοδος STAR σε μια συνέντευξη μπορεί να μειώσει το στρες του υποψηφίου και να δώσει στον εργοδότη τις απαντήσεις που αναζητά.
2. Η μέθοδος STAR διευκολύνει τον συνεντευξιαζόμενο να εκθέσει τα πεπραγμένα του, παρουσιάζοντας ένα συνεκτικό σύνολο, το οποίο δεν θα μπερδέψει τον συνεντευξιαστή.
3. Οι βεβιασμένες και απερίσκεπτες απαντήσεις απλώς προκαλούν σύγχυση και οδηγούν σε συμπληρωματικές, διευκρινιστικές ερωτήσεις.
4. Η μέθοδος STAR μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο και για την οργάνωση της ύλης σε μια συνοδευτική επιστολή.