Πώς και πότε να περιλάβετε συστάσεις σε ένα βιογραφικό

Παλιότερα θεωρούνταν απαραίτητο να περιλαμβάνει συστάσεις ένα βιογραφικό. Ήταν τότε που θεωρούνταν ως απόγειο του ανδρικού στιλ τα πολυεστερικά κοστούμια με λεπτή γραβάτα. Επειδή, όμως, οι εποχές αλλάζουν, πλέον ένα βιογραφικό με συστάσεις θεωρείται ξεπερασμένο και ανεπιθύμητο –με ελάχιστες εξαιρέσεις. 

Τι συνέβη; Έτσι ξαφνικά χάθηκε το ενδιαφέρον για το αν ένα άτομο που αναζητά εργασία έχει προηγούμενους εργοδότες που μπορούν να βεβαιώσουν τα εκπληκτικά του χαρίσματα; Πώς άρχισαν οι εργοδότες να αδιαφορούν για τη μαρτυρία των καθηγητών πανεπιστημίου, σύμφωνα με την οποία ο απόφοιτος που ζητά εργασία ήταν ο πιο φέρελπις φοιτητής που είχαν ποτέ;

Θα εξετάσουμε τους λόγους σε λίγο. Πρώτα, όμως, για να τεκμηριώσουμε όσα γράφουμε, ας παραθέσουμε τις πέντε πρώτες απαντήσεις που μας έδωσε το Google στο ερώτημα «Να περιλάβω συστάσεις στο βιογραφικό μου;».

• «Ένα βιογραφικό δεν πρέπει ποτέ να περιλαμβάνει συστάσεις».
• «Καλύτερα να παραλείψετε τις συστάσεις από το βιογραφικό σας».
• «Αν δεν έχουν ζητηθεί ρητά, οι συστάσεις δεν έχουν θέση σε ένα βιογραφικό. Σχεδόν ποτέ δεν είναι καλή ιδέα να παραθέσετε συστάσεις…».
• «Γενικά, δεν χρειάζεται να περιλάβετε συστάσεις στο βιογραφικό σας».
• «Μη γράψετε “Συστάσεις διατίθενται κατόπιν αιτήματος” ούτε τα ονόματα και τα στοιχεία επικοινωνίας των ατόμων». 

Γιατί δεν χρησιμοποιούνται πια συστάσεις σε ένα βιογραφικό;

Περίπου όπως «το βίντεο σκότωσε τον σταρ του ραδιοφώνου», που λέει το τραγούδι, το Διαδίκτυο εξάλειψε τις συστάσεις στα βιογραφικά. Η σύντομη απάντηση είναι ότι οι συστάσεις σε ένα βιογραφικό συνήθως εκθέτουν ευαίσθητες πληροφορίες, οι οποίες δεν είναι σωστό να διαδίδονται, διότι πλήττουν το προσωπικό απόρρητο. Επίσης, σύμφωνα με τη «διαδικτυακή ετικέτα», δηλαδή τους κανόνες συμπεριφοράς στο Διαδίκτυο, δεν πρέπει να κατονομάζετε πρόσωπα χωρίς λόγο, διότι ίσως δεχτούν αυτόκλητα τηλεφωνήματα και μηνύματα. 

Πριν από τη δεκαετία του 1990, όταν δεν μπορούσαμε να αλληλογραφήσουμε χωρίς γραμματόσημο, τα βιογραφικά ήταν απόρρητα, διότι τυπώνονταν σε χαρτί, εσωκλείονταν σε φάκελο και ρίχνονταν σε ταχυδρομικό κουτί. Σίγουρα, ένα βιογραφικό μπορούσε να κάνει τον γύρο ενός γραφείου από χέρι σε χέρι, αλλά αυτό δεν καθιστούσε προσβάσιμα σε εκατομμύρια ανθρώπους τα ονόματα, τις διευθύνσεις ή τους αριθμούς τηλεφώνου των συστηνόντων.

Όλα άλλαξαν με την ηλεκτρονική επανάσταση, όταν τα βιογραφικά έγιναν έγγραφα ψηφιακά, στα οποία μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση εκατομμύρια άτομα. Σήμερα μπορείτε –και μάλλον πρέπει– να δημοσιεύσετε το βιογραφικό σας στο LinkedIn ή σε πολλούς άλλους δημόσιους ιστοτόπους αναζήτησης εργασίας. Νομίζετε, λοιπόν, ότι το παλιό σας αφεντικό θα χαιρόταν αν μάθαινε ότι βάλατε το όνομα και τον τίτλο του, το όνομα της εταιρείας, τον αριθμό τηλεφώνου και τη διεύθυνση ιμέιλ του σε κοινή θέα, ενώπιον ίσως και δισεκατομμυρίων ατόμων; Μάλλον όχι.

Η κλοπή ή πλαστογράφηση ταυτότητας και το χάκινγκ είναι πραγματικοί κίνδυνοι τους οποίους ενδέχεται να αντιμετωπίσουμε ανά πάσα στιγμή. Η «ιδιωτικότητα» είναι μια λέξη που χρησιμοποιείται πολύ συχνά στις μέρες μας, στην εποχή της πληροφορίας, διότι δηλώνει ένα πολύτιμο αγαθό το οποίο οφείλουμε να περιφρουρήσουμε όσο καλύτερα μπορούμε. Ακόμη και αν θέλετε να πουλήσετε το αυτοκίνητό σας μέσω Facebook ή ενός ειδικού ιστοτόπου, ίσως να μη θέλετε να δημοσιεύσετε τον αριθμό τηλεφώνου ή τη διεύθυνση ιμέιλ σας, ώστε να είναι ορατή στους πάντες. Αντ’ αυτού, προτιμάτε να επικοινωνούν οι ενδιαφερόμενοι με τρόπο ιδιωτικό.

Αυτός, λοιπόν, είναι ο πρωταρχικός λόγος για τον οποίο έχουν περιέλθει σε αχρησία οι συστάσεις στα βιογραφικά –η αποφυγή της δημοσιοποίησης προσωπικών στοιχείων επικοινωνίας. Υπάρχουν, όμως, πολλοί άλλοι λόγοι. Αν οι υπεύθυνοι προσλήψεων αναζητούν συστάσεις, δεν χρειάζεται να ζητήσουν από τον ή τη γραμματέα τους να δακτυλογραφήσει στη γραφομηχανή μια επιστολή προς τον προηγούμενο εργοδότη σας, για να ρωτήσουν πόσο καλά κάνατε τη δουλειά σας. 

Σήμερα είναι πολύ πιο εύκολο να εντοπίσουμε άτομα και να επικοινωνήσουμε μαζί τους –χωρίς να εξαρτιόμαστε από το ταχυδρομείο. Αν, τώρα, ένας εργοδότης όντως θέλει συστάσεις, μπορείτε να τις στείλετε με ένα προσωπικό ιμέιλ, το οποίο θεωρείται ότι διαφυλάσσει το απόρρητο των επικοινωνιών καλύτερα από όσο ένα ονλάιν βιογραφικό.

Πότε μπορείτε να περιλάβετε συστάσεις σε ένα βιογραφικό;

Αν ένας εργοδότης ζητήσει ρητά να περιλάβετε συστάσεις σε ένα βιογραφικό, ξεχάστε όλα τα παραπάνω και πράξτε το! Ωστόσο, αυτό θα συμβεί εξαιρετικά σπάνια.

Αν ένας εργοδότης ζητά συστάσεις, βεβαιωθείτε ότι θέλει να βρίσκονται «μέσα στο βιογραφικό». Ίσως θα ήταν καλύτερη ιδέα να τις περιλάβετε σε άλλο συνημμένο, χωριστά από το βιογραφικό. 

Κάθε βιογραφικό χρειάζεται πέντε στοιχεία: 

1. Κεφαλίδα: Τα στοιχεία επικοινωνίας σας
2. Σύνοψη/προφίλ: Η απόπειρά σας να κερδίσετε το ενδιαφέρον
3. Εργασιακό ιστορικό: Η επαγγελματική πορεία σας μέχρι σήμερα
4. Εκπαίδευση: Πού σπουδάσατε;
5. Δεξιότητες: Τι κάνετε πολύ καλά;

Όλα αυτά είναι ήδη πολλά για ένα μονοσέλιδο έγγραφο –οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι ένα βιογραφικό καλύτερα να μην υπερβαίνει τη μία σελίδα. Ενίοτε θεωρούνται αποδεκτές και οι δύο σελίδες, ιδίως αν δεν μπορείτε να παραλείψετε τίποτε από το εργασιακό ιστορικό σας –αν, για παράδειγμα, έχετε διατελέσει και αστροναύτης και νευροχειρουργός εγκεφάλου! Για τους κοινούς θνητούς, πάντως, κανείς υπεύθυνος προσλήψεων δεν έχει ποτέ διαμαρτυρηθεί ότι ένα μονοσέλιδο βιογραφικό είναι πολύ μικρό.

Επομένως, οι συστάσεις παρουσιάζουν σχεδόν πάντα δύο προβλήματα: 1) Κανείς δεν τις θεωρεί αναμενόμενες, 2) Αναγκάζουν το βιογραφικό σας να εκταθεί σε δεύτερη σελίδα.

Ακόμη χειρότερα, η δεύτερη σελίδα του βιογραφικού ίσως να περιέχει μόνο τις συστάσεις και τίποτε άλλο πέρα από αυτές τις λίγες γραμμές στην αρχή. Επειδή αυτό δεν φαίνεται ωραίο, πρέπει να ελαττώσετε το κείμενο, ώστε να χωρά όλο σε μία σελίδα.

Πώς να χειριστείτε τις επαγγελματικές συστάσεις

Μετά από όσα προηγήθηκαν, ας σημειώσουμε ότι οι καλές επαγγελματικές συστάσεις μπορούν να καταστούν το μυστικό συστατικό που θα οδηγήσει στην επίτευξη συμφωνίας. Αν γράφατε τους λόγους τους οποίους εκφωνούσε ένα εξέχον πολιτικό πρόσωπο, πρέπει να το αναφέρετε στο εργασιακό ιστορικό, ίσως και στη σύνοψη. Αν, όμως, το πρόσωπο αυτό έχει προσφερθεί να δώσει την καλή μαρτυρία του στους μελλοντικούς εργοδότες σας, σκεφτείτε το καλά πριν περιλάβετε την προσωπική διεύθυνση ιμέιλ και τον προσωπικό αριθμό τηλεφώνου του στο δημόσιο βιογραφικό σας.

Τα στοιχεία αυτά θα μπορούσατε να τα παραθέσετε σε ένα χωριστό συνημμένο ή στη συνοδευτική επιστολή. Έχουν, όμως, θέση στο δημόσιο βιογραφικό; Οι περισσότεροι ειδικοί θα απαντούσαν αρνητικά, όπως και το ίδιο το πολιτικό πρόσωπο.

Πόσες συστάσεις να περιλάβω στο βιογραφικό μου;

Αν σας ζητήσουν να παραθέσετε συστάσεις, ο ιδανικός αριθμός είναι τρεις –οι δύο είναι λίγες και οι τέσσερις ίσως είναι πολλές. Πάντα, όμως, να αναρωτιέστε αν χρειάζονται συστάσεις και –εφόσον η απάντηση είναι καταφατική– αν θα μπορούσατε να τις εντάξετε σε ένα χωριστό έγγραφο.

Να περιλάβω συστάσεις αν το βιογραφικό μου είναι πολύ μικρό;

Όχι, μην περιλάβετε συστάσεις απλώς για να γεμίσετε τον κενό χώρο του βιογραφικού. Αν κάνετε τα πρώτα σας βήματα στην εργασία (π.χ. αν αποφοιτήσατε πρόσφατα ή αν σπουδάζετε ακόμη), γεμίστε το βιογραφικό με εκπαιδευτικά επιτεύγματα και δραστηριότητες, διαστήματα πρακτικής άσκησης ή εθελοντικής προσφοράς και δεξιότητες συναφείς με το αντικείμενό σας. Αφηγηθείτε την ιστορία σας· μην περιμένετε να το πράξει άλλος για λογαριασμό σας.

Σας άρεσε αυτό το περιεχόμενο; Επισκεφθείτε τη σελίδα παραδείγματος βιογραφικού μας και δημιουργήστε το καλύτερο βιογραφικό για εσάς.